VAK 4-12 | Vragenlijst voor Angst bij Kinderen van 4 tot en met 12 jaar

Instrument om subjectief ervaren angst bij kinderen van 4 tot en met 12 jaar in kaart te brengen.

• Een instrument dat subjectief ervaren angst bij kinderen in kaart brengt
• Geeft scores op vijf subschalen, een totaalscore en een prevalentiescore
• Snel en gemakkelijk af te nemen
• Geschikt voor jonge kinderen en kinderen met een achterstand in hun cognitieve ontwikkeling

Voor aanvullende psychometrische tabellen, klik hier

Doel
Het kwantificeren van subjectief ervaren angst bij kinderen.

Doelgroep
Kinderen in de leeftijd van 4 tot en met 12 jaar.

Beschrijving
De Vragenlijst voor Angst bij Kinderen van 4 tot en met 12 jaar (VAK4-12) is een Nederlandse bewerking van de Revised Fear Survey Schedule for Children. Deze zelfrapportagelijst is ontwikkeld voor het kwantifceren van subjectief ervaren angst bij kinderen. De VAK4-12 is een herziening van de VAK (Oosterlaan, Prins, Hartman & Sergeant, 1995) met een uitbreiding van de normering naar 4- en 5-jarigen. Bij wetenschappelijk onderzoek naar angst is deze vragenlijst bruikbaar als methode voor het selecteren van angstige en niet-angstige kinderen. Tevens kan de vragenlijst gebruikt worden in onderzoek naar de effectiviteit van interventies die gericht zijn op angstreductie. Klinische toepassingen betreffen individuele psychodiagnostiek en het vaststellen van behandeleffecten. Ook maakt de VAK4-12 het mogelijk om op systematische wijze in kaart te brengen welke stimuli geassocieerd zijn met de (dis)functionele angst bij het kind. Deze informatie is van belang voor de behandeling, bijvoorbeeld met gedragstherapeutische "exposure" technieken. De vragenlijst is bedoeld voor gebruik door psychologen, (ortho)pedagogen en gedragswetenschappers die in het bezit zijn van een basisaantekening psychodiagnostiek.

De VAK4-12 bestaat uit 80 items. De items beschrijven situaties en objecten die bij kinderen angst kunnen oproepen. Bij elk item staan drie antwoordmogelijkheden, waarvan er één door het kind dient te worden aangekruist: ‘niet bang’, ‘een beetje bang’ of ‘erg bang’. De items zijn verdeeld over 5 subschalen: 1) angst voor falen en kritiek. 2) angst voor het onbekende, 3) angst voor kleine verwondingen / kleine dieren, 4) angst voor gevaar en dood en 5) angst gerelateerd aan medische situaties. Met behulp van de VAK4-12 kunnen zeven scores verkregen worden: een Totaalscore (To-score), een Prevalentiescore (Pr-score) en scores op de vijf VAK4-12-schalen. De To-score weerspiegelt de algemene geneigdheid van het kind om angstig te reageren op een groot aantal situaties en objecten. De Pr-score is een maat voor het aantal van deze situaties en objecten die bij het kind een sterke mate van angst oproepen.` Het item ‘Rusland’ uit de VAK (Oosterlaan et al., 1995) is vervangen door het item ‘Terrorisme’. Dit item is niet bedoeld voor de 4-6-jarigen en wordt niet in de scoring meegenomen. Dat geldt eveneens voor zes andere items die alle te maken hebben met schoolse situaties (bijvoorbeeld ‘na moeten blijven op school’ of ‘een slecht cijfer krijgen’), gebeurtenissen die niet bij deze jongste leeftijdsgroep voorkomen. Op het antwoordformulier is duidelijk aangegeven welke items niet ingevuld worden door 4-6-jarigen.

Scoring
De VAK4-12 kan gescoord worden met behulp van vijf plastic sleutels. Ruwe scores worden omgezet in standaarscores (M = 10, SD = 3) en percentielscores.

Normering
De VAK4-12 is genormeerd op basis van een steekproef, bestaande uit 2397 kinderen in de leeftijd van 4-12 jaar en afkomstig van 94 scholen voor RBO, 6 scholen voor SO/SBO en 2 speciale voorzieningen voor jonge kinderen (medisch orthopedagogisch centrum en een begeleidingscentrum voor spraak-taal problemen). Bij de samenstelling van deze steekproef werd ernaar gestreefd de steekproef representatief te doen zijn betreffende geslacht, leeftijd, regionale spreiding van leerlingen en vertegenwoordiging van onderwijstypen. Voor het creëren van de normen voor de VAK4-12 werd gebruik gemaakt van continue normering. Voor de normering zijn leeftijdsintervallen van een jaar als uitgangspunt gekozen, daarbij onderscheid makend tussen jongens en meisjes. Dit resulteerde in 18 leeftijdjaar- en seksegroepen.

Aanvullende psychometrische informatie
Hoofdstuk 2 van de Handleiding beschrijft de psychometrische kwaliteiten van de VAK4-12. Daarnaast zijn aanvullende tabellen beschikbaar via onderstaande links. Deze informatie zal bij de volgende druk in de handleiding worden opgenomen.

Aanvullende tabellen:
• Standaardfouten van het Gemiddelde
• Betrouwbaarheidscoëfficiënten en Standaardmeetfouten per leeftijdsjaargroep voor jongens en meisjes
• VAK4-12 Gemiddelden en bijbehorende Standaarddeviaties per leeftijdsjaargroep voor jongens en meisjes en de gecombineerde seksegroep

Afname
De test kan individueel en groepsgewijs worden afgenomen via de pen-en-papiermethode. De vragenlijst kan ook worden afgenomen bij kinderen die over onvoldoende leesvaardigheid beschikken om de vragenlijst zelf in te vullen. In dat geval wordt de vragenlijst mondeling afgenomen. De afname duurt ca. 20 minuten.